Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΟΙΚΙΑΣ ΤΟΥ ΨΥΡΗ

ΚΑΙΡΟΦΥΛΑΣ Κ. ΓΙΑΝΝΗΣ

Η πρώτη ερώτηση που, δικαιολογημένα, γίνεται από τους νεότερους Αθηναίους, αλλά και από πολλούς παλιούς είναι: Γιατί αυτή η ιστορική Αθηναϊκή συνοικία λέγεται Ψυρή; Το όνομα είναι κακόηχο οπωσδήποτε και μάλιστα, αν δεν λάβει κανείς υπόψη τη σωστή ορθογραφία της λέξης, που είναι Ψυρή με «υ» και όχι με «ει», τότε πάει ο νους στο ενοχλητικό παράσιτο έντομο, την ψείρα -στα αρχαία φθειρ της κεφαλής και του σώματος, αλλά και του εφηβαίου- που έχει και τη μεταφορική σημασία για τον άνθρωπο τον ενοχλητικό και επίμονο. Το όνομα της συνοικίας Ψυρή και όχι Ψειρή, αλλά ούτε και Ψυρρή με δύο δηλαδή «ρ». Γράφεται με ένα «ρ». Είναι ονομασία της περιοχής από τα μεσαιωνικά χρόνια και προήλθε από το επώνυμο Ψυρής, που έφερε κάποιος Αθηναίος, ο οποίος είχε κτίσει την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου στο χώρο περίπου της σημερινής πλατείας Ηρώων, η οποία κατεδαφίστηκε κάποτε, όπως και πολλές άλλες μεσαιωνικές εκκλησίας της Αθήνας. Το επώνυμο Ψυρής σημαίνει Ψαριανός, δηλαδή καταγόμενος από το νησί Ψαρά, που τα αρχαία χρόνια το έλεγαν Ψύρα ή Ψυρίη. Στις σελίδες αυτού του βιβλίου περιγράφεται η ιστορία της συνοικίας που αρχίζει από τα μεσαιωνικά χρόνια, αναφέρεται στην προ της Επαναστάσεως του 1821 εποχή, όταν ήρθε και έμεινε εκεί ο Άγγλος ποιητής και φιλέλληνας λόρδος Βύρων και στα μετέπειτα χρόνια που κυριαρχεί ο Κουτσαβακισμός και οι μάγκες του Ψυρή αποτελούν μια πληγή της πόλης. Επίσης σημειώνεται το γεγονός ότι πολλοί πλούσιοι Έλληνες της διασποράς επιλέγουν την περιοχή για να ανεγείρουν τις μόνιμες κατοικίες τους, ενώ σε τρώγλες και σε μικρά δωμάτια μένουν πολλοί φτωχοί Αθηναίοι, ανάμεσα στους οποίους επί είκοσι περίπου χρόνια βρίσκεται κάτοικος του Ψυρή ο μεγάλος διηγηματογράφος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Η ιστορία της συνοικίας του Ψυρή συμπληρώνεται με πολλές σελίδες για την εξέλιξή της σε εμπορικό κέντρο και καταλήγει στο σήμερα, που αλλάζει μορφή η συνοικία.
(ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)